Nierówne udziały w majątku wspólnym małżonków

Rozwód to często dopiero początek regulacji spraw majątkowych między byłymi małżonkami. Większość małżeństw zawierana jest bez wcześniejszych ustaleń dotyczących podziału majątku, co prowadzi do konieczności rozstrzygnięcia tej kwestii po orzeczeniu rozwodu. Wiele osób rozważa możliwość ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. W artykule odpowiadamy na pytania: czy jest to możliwe, jakie są przesłanki nierównego podziału oraz kto decyduje o jego wysokości.

Co to jest majątek wspólny małżonków?

Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje wspólność ustawowa, obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania. Do majątku wspólnego należą m.in.:

1. Wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.

2. Dochody z majątku wspólnego oraz z majątku osobistego.

3. Środki zgromadzone na rachunkach emerytalnych.

4. Kwoty ze składek zewidencjonowanych na subkoncie w funduszu ubezpieczeniowym.

Po ustaniu wspólności majątkowej (najczęściej przez rozwód), majątek ten podlega podziałowi. Zasadą jest równy podział, ale ustawodawca przewidział możliwość ustalenia nierównych udziałów w szczególnych przypadkach.

Kiedy można ustalić nierówne udziały w majątku wspólnym?

Przesłanki nierównego podziału

Artykuł 43 § 2 KRO wskazuje trzy kluczowe przesłanki:

1. Żadanie małżonka – inicjatywa musi wyjść od zainteresowanego małżonka. Sąd nie może orzec nierównego podziału z urzędu.

2. Istnienie ważnych powodów – uzasadnionych względami etycznymi, nie majątkowymi. Przykłady to: trwonienie majątku, uzależnienia, uchylanie się od pracy zarobkowej, separacja faktyczna czy rażąco niewłaściwe zachowanie.

3. Nierówne przyczynienie się do powstania majątku – uwzględnia się nie tylko dochody, ale także pracę włożoną w gospodarstwo domowe i wychowanie dzieci.

Co nie jest podstawą nierównego podziału?

Sam fakt zdrady małżeńskiej czy orzeczenia wyłącznej winy za rozkład pożycia nie przesądza o nierównym podziale majątku. Takie kwestie mogą mieć znaczenie w sprawie o alimenty, ale nie w podziale majątku.

Jak przebiega proces ustalenia nierównych udziałów?

1. Postępowanie sądowe – Wniosek o nierówne udziały składa się w sprawie o podział majątku wspólnego. Rozpatruje go sąd rejonowy właściwy dla miejsca położenia majątku. Wymagane są dowody na poparcie przesłanek nierównego podziału.

2. Samodzielne ustalenie – Małżonkowie mogą zawrzeć umowę majątkową, w której ustalą nierówne udziały. Umowa taka musi zostać zawarta przed ustaniem wspólności majątkowej i wymaga istnienia obiektywnych powodów.

3. Zgodny wniosek stron – Jeśli strony zgodnie złożą wniosek o nierówny podział, sąd zazwyczaj go uwzględnia, chyba że naruszałby zasady współżycia społecznego.

Dlaczego warto rozważyć pomoc prawną?

Sprawy o nierówne udziały są skomplikowane i wymagają solidnego przygotowania dowodowego. Ważne jest nie tylko złożenie wniosku, ale również odpowiednie przedstawienie okoliczności sprawy. Wsparcie doświadczonego adwokata lub radcy prawnego może znacznąco zwiększyć szanse na korzystne rozstrzygnięcie.

Podsumowanie

Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym jest możliwe, ale wymaga spełnienia ścisłych przesłanek. Kluczowe jest udowodnienie ważnych powodów i nierównego przyczynienia się do powstania majątku. Jeśli stoisz przed decyzją o wystąpieniu z takim wnioskiem, skonsultuj się z prawnikiem, aby odpowiednio przygotować się do postępowania.